- Odpowiedzialność wspólnika spółki cywilnej.
Wspólnicy spółki cywilnej odpowiadają solidarnie całym swym majątkiem osobistym.
- Odpowiedzialność współmałżonka wspólnika spółki cywilnej za długi spółki.
W tym przypadku musimy pamiętać, że wszelkie prawa, które posiada małżonek wchodzą do majątku osobistego małżonka-wspólnika. Innymi słowy, jeżeli spółkę cywilną tworzy dwóch przedsiębiorców to ich współmałżonkowie odpowiadają w równym stopniu za długi spółki. Ma to duże znaczenie przy zawieraniu umów spółek cywilnych pomiędzy wspólnikami, bowiem rozsądne jest uzyskanie zgody współmałżonków na takie zawarcie. Dobrze sytuację odpowiedzialności wspólnika za długi spółki cywilnej obrazuje możliwość egzekucji z następującego majątku:
– osobistego małżonka będącego wspólnikiem,
– z jego wynagrodzenia za pracę,
– z zysku z tytułu członkostwa w spółce,
– z korzyści z praw autorskich i praw twórcy.
Należy wyraźnie podkreślić, że odpowiedzialność jest solidarna, tj. egzekucja może być prowadzona do jednego wspólnika, kilku lub wszystkich, aż do momentu całkowitego zaspokojenia wierzyciela. Wspólnicy spółki cywilnej, którzy wystąpili ze spółki odpowiadają za przeterminowane zaległości powstałe w czasie, kiedy byli wspólnikami. Jeżeli do spółki dołączył nowy wspólnik to nie odpowiada on za zobowiązania zaciągnięte przed jego przystąpieniem. Należy jednak zaznaczyć, że odpowiedzialność wobec skarbu państwa za zaległości jest ograniczona do 5 lat. Termin jest liczony od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość. Jeżeli decyzja została wydana w tym okresie, to organ ma 3 lata
na dochodzenie zapłaty wskazanej kwoty. Należy również pamiętać, że zapłacone w całości zobowiązanie jednego wspólnika daje mu prawo roszczenia regresowego do pozostałych wspólników. Roszczenie regresowe nie jest uzależnione od tego, jakiej wielkości udziały mają poszczególni wspólnicy spółki cywilnej. Oczywiście o ile umowa spółki nie stanowi inaczej.
- Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jawnej.
Spółka jawna nie jest osobą prawną, ale posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Spółka jawna ma swój majątek, który stanowią wkłady wniesione do spółki oraz majątek zdobyty przez spółkę w czasie jej istnienia. Za zobowiązania spółki jawnej odpowiada każdy ze wspólników całym swym majątkiem bez ograniczeń i solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Majątek wspólnika może być przedmiotem egzekucji nawet wcześniej niż prowadzona zostanie egzekucja z majątku spółki. Krótko rzecz ujmując, odpowiedzialność wspólników spółki jawnej jest taka sama ja odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej.
- Odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Członkowie zarządu spółki z o.o. odpowiadają za długi spółki całym swoim majątkiem i solidarnie. Członek zarządu może się jednak uwolnić od odpowiedzialności, jeśli wykaże, że we właściwym czasie złożono wniosek o ogłoszenie upadłości lub niezgłoszenie wniosku nastąpiło nie z jego winy. Wniosek o przeprowadzenie postępowania naprawczego nie stanowi przesłanki do uwolnienia się od odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki. Członkowie zarządu muszą wykazać, że nie ponoszą winy w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości. Wina jest najistotniejszą przesłanką w określeniu odpowiedzialności. Brak winy może oznaczać, że członek zarządu z przyczyn obiektywnych nie mógł się zajmować sprawami spółki, np. w przypadku choroby, długiego urlopu, szkolenia itp.
- Odpowiedzialność prokurenta.
Prokura, jako szczególnego rodzaju pełnomocnictwo, stanowi upoważnienie do działań w imieniu i na rzecz mocodawcy, a nie nakłada obowiązku takiego działania. Obecny stan prawny wyłącza odpowiedzialność prokurenta za zobowiązania spółki. Brak jest wprawdzie jednoznacznego stanowiska w powyższej sprawie, ale należy przyjąć, że prokurent również nie ponosi odpowiedzialności za szkodę związaną z niezłożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym terminie.
- Kiedy żona odpowiada za długi męża.
Odpowiedzialność żony za długi męża jest zagadnieniem niezwykle aktualnym. Prowadzenie działalności gospodarczej przez jednego ze współmałżonków nie wyłącza odpowiedzialności drugiego ze współmałżonków za długi wynikłe z prowadzonej działalności, chyba, że nie było wyraźnej aprobaty na zaciągnięcie przez męża długu. Sąd rozpatrując wniosek wierzyciela musi mieć na względzie przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wierzyciel może żądać zapłaty długu zaciągniętego przez jednego ze współmałżonków z majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli dłużnik zaciągnął to zobowiązanie za zgodą swego małżonka.
Art. 787 k.p.c. jest podstawą dla sądu o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu także przeciwko współmałżonkowi, jeżeli wierzyciel wykaże, że wierzytelność powstała za zgodą współmałżonka. Co bardzo ważne, zgoda współmałżonka nie może być domniemana lecz musi być udokumentowana.
Długów małżonka związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wierzyciel nie może ściągać z majątku wspólnego, dorobkowego. Oczywiście tylko wtedy, kiedy drugie z małżonków nie zgodziło się na zaciągnięcie długów.
W myśl prawa upadłościowego i naprawczego majątek wspólny małżonków (jeżeli posiadali wspólność majątkową) wchodzi do masy upadłości. Nawet jego podział jest niedopuszczalny. Małżonek upadłego może jedynie dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym.
